αρχαιολογία 4 ...ένας αρχαιολόγος στο σχολείο!

..όταν ο κύριος Ανδρέας Καπετάνιος έφτασε στην τάξη τα παιδιά του επεφύλαξαν υποδοχή αντάξια ενός Ιντιάνα Τζόνς !
Είχαν φέρει από το σπίτι παιχνίδια και αντικείμενα που παρέπεμπαν σε διάφορες εποχές .
Είχαμε επίσης ένα άδειο κουτί ενυδρείου και σάκκους με διαφόρων ειδών χώμα, άμμο και χαλίκι.

...ο Ανδρέας ξεκίνησε να διηγείται στα παιδιά τη συναρπαστική ιστορία της Γης , από τον πρώτο ωκεανό μέχρι το παρόν , δημιουργώντας, καθώς προχωρούσε η αφήγηση ένα-ένα τα στρώματα γης , τοποθετώντας τα αντικείμενα της κάθε εποχής κι ύστερα θάβοντάς τα κάτω από το επόμενο στρώμα.

 Παράλληλα εξηγούσε τον τρόπο δημιουργίας των στρωμάτων , τον τρόπο που ένας οικισμός εξαφανίζεται σιγά -σιγά ή και απότομα , από έναν σεισμό ή κάποια πλυμμήρα .Πέταξε πάνω στα δεινοσαυράκια των παιδιών τον μετεωρίτη που ίσως προκάλεσε την εξαφάνισή τους. Πλυμμήρισε μια νεολιθική εγκατάσταση ...















 Επίσης μας εξήγησε πώς ένα κτίσμα σε μια κορυφή θα μείνει πάνω από την επιφάνεια του εδάφους - όπως στο ενυδρείο μας ο Παρθενώνας .

  ... η παλαιολιθική, η νεολιθική, η αρχαία Αίγυπτος,η αρχαία Ελλάδα, η Ρώμη, το Βυζάντιο,ο Μεσαίωνας ...η Τουρκοκρατία ..

 ... η Ελληνική επανάσταση !!!! ...ο βομβαρδισμός του Παρθενώνα ...

... φτάσαμε στο παρόν τοποθετώντας τα στρατιωτάκια των μεγάλων πολέμων του 20ου αιώνα ... κάποιο παιδί δυσκολεύεται να συνέλθει από τη μοίρα  της μούμιας του που την είδε να εξαφανίζεται προς το τέλος της εποχής της αρχαίας Αιγύπτου ! Αυτός κι άλλοι παρηγορήθηκαν την επόμενη εβδομάδα οπότε και κάναμε την πρώτη μινι-ανασκαφή αδειάζοντας το ενυδρείο ..

..στη συνέχεια ο Ανδρέας  μίλησε στα παιδιά για τη δουλειά του με παραδείγματα από δικές του ανασκαφές . ..  όπως είχα την ευκαιρία να διαπιστώσω και σε άλλες στιγμές του προγράμματος, τα πιο δημοφιλή ευρήματα για τα παιδιά μοιάζει να είναι οι ανθρώπινοι σκελετοί !!

 .... το μάθημα αυτό ήταν για όλους ένα τεράστιο άλμα προς την πραγματοποίηση του στόχου μας :να γίνουμε "κανονικοί αρχαιολόγοι", δηλαδή επιτέλους ΝΑ ΣΚΑΨΟΥΜΕ !...
Όμως  ήταν ακόμη αρχές Μαρτίου και ο καιρός δεν είχε ανοίξει ... έτσι περιμένοντας ήταν ευκαιρία για μένα να δοκιμάσω να εξηγήσω στα παιδιά την έννοια της "χρονογραμμής" ......

.......συνεχίζεται............

..αρχαιολογία 3 : ..τα παλιά πράγματα στο σχολείο!!!.....

Στα προηγούμενα μαθήματα τα παιδιά της Β' εξέτασαν "άγνωστα"παλιά αντικείμενα και παρουσίασαν την έρευνά τους . Όμως ένας αληθινός αρχαιολόγος πρέπει να μπορεί να εντοπίσει μόνος του στο χώρο τα αντικείμενα που φέρουν κάποιο παρελθόν.
Έτσι έδωσα στα παιδιά το σχεδιάγραμμα της κάτοψης του σχολείου και τους ζήτησα να εντοπίσουν και να σημειώσουν πάνω στο  χάρτη αυτόν τα "παλιά", κατά την κρίση τους ,πράγματα που θα βρουν στους χώρους του σχολείου .
Ευτυχώς για το πρόγραμμά μας η σχολή Χιλλ είναι ένα πολύ παλιό σχολείο "γεμάτο" από ίχνη του παρελθόντος !

 Τα παιδιά σε ζευγάρια ερευνούν όλους τους χώρους του σχολείου και καταγράφουν τα ευρήματά τους .

....σημειώνουν τη θέση του ευρήματος και συμπληρώνουν το υπόμνημα ........

... πριν την ανέγερση του νέου κτηρίου του σχολείου , το 1931, έγινε  ανασκασκαφή που αποκάλυψε Ρωμαϊκά και Βυζαντινά μέλη κτηρίων και αγάλματα .Αρκετά απ' αυτά βρίσκονται στις αυλές του σχολείου...

........με λίγη βοήθεια  τα παιδιά μπόρεσαν να καταλάβουν την έννοια της "κάτοψης" και να κινηθούν αυτόνομα στους εξωτερικούς και εσωτερικούς χώρους του σχολείου ...

...... στην αυλή συναντήσαμε την "αρχαιότητα" και στο γραφείο τα έπιπλα και τις βιβλιοθήκες του 19ου αιώνα μαζί με σχολικά όργανα διαφόρων εποχών ....

....όπως και τα πορτραίτα των παλαιότερων διευθυντών του σχολείου .............


..... ανάμεσα σ΄αυτά εκείνα του κυρίου και της κυρίας Χιλλ , των ιδρυτών του σχολείου ....

 .... στο επόμενο μάθημα τα παιδιά φωτογράφισαν τα ευρήματά τους . Όταν τα παιδιά επέστρεψαν στην τάξη με τους χάρτες και τις φωτογραφίες είχαν αρχίσει να συνειδητοποιούν ότι το σχολείο τους είναι ένας χώρος με μεγάλη ιστορία και είχαν μαζέψει πολλές απορίες : πού βρέθηκαν τα "αρχαία" της αυλής ; Ποιός είναι ο κύριος Χιλλ;Γιατί η κυρία Χιλλ φοράει αυτό το σκουφάκι;Γιατί έχουμε μια παλιά εκκλησία στην αυλή ;....
Kαθώς ούτε κι εγώ ήξερα τις απαντήσεις τους πρότεινα να βρούμε κάποιον στο σχολείο που να μπορεί να μας  τις λύσει . Έτσι συμφωνήσανε να πάρουμε μια συνέντευξη από την σημερινή διοίκηση του σχολείου , την κυρία Μίννη Καρρά και τον κύριο Ανδρέα  Αλιβιζάτο .
Η συνέντευξη προετοιμάστηκε με προσοχή. Κάθε παιδί σημείωσε γραπτά 3-4 ερωτήσεις που θα ήθελε να κάνει .

... και οργανώσαμε μια συνάντηση στο γραφείο .
Η συνέντευξη πήγε πολύ καλά: μάθαμε απίστευτα πράγματα για τη μακριά ιστορία του σχολείου , όπως ότι στη διάρκεια του πολέμου είχε κλείσει και οι αίθουσες φιλοξενούσαν οικογένειες που είχαν πληγεί από τον βομβαρδισμό του Πειραιά .Μια από αυτές μάλιστα είχε κι έναν γάιδαρο που έμενε στο ισόγειο,εκεί που τώρα είναι το γραφείο της κυρίας Πόπης !!! Ότι το σχολείο ήταν παλιά Παρθεναγωγείο, ότι υπήρχαν φοίνικες στην αυλή κι άλλα εντυπωσιακά .( Ελπίζω να καταφέρω σύντομα να αναρτήσω το βίντεο της συνέντευξης! )

.... πίσω στην τάξη ξανά : προβάλαμε το βίντεο της συνέντευξης και προσπαθήσαμε να καταγράψουμε τις πληροφορίες που συγκεντρώσαμε .Από αυτές φτιάξαμε λεζάντες , και τέλος αναρτήσαμε  όλο το υλικό της έρευνάς μας στο ταμπλώ του διαδρόμου .

...... συνεχίζεται ....

...τέχνη και αρχαιολογία ....2η ανάρτηση

                                            2.  Έρευνα αντικειμένου

....Τα αντικείμενα της στρωματογραφίας μας είχαν έρθει στην τάξη μαζί με τις ιστορίες τους .Όμως συνήθως τα ευρήματα μιας αρχαιολογικής  ανασκαφής δεν είναι τόσο εύγλωττα ... συχνά δεν είναι καν ολόκληρα !Ο αρχαιολόγος πρέπει να πασχίσει για να καταλάβει τι είναι , σε τι χρησίμευε, πόσο παλιό είναι .....Έφερα στην τάξη παλιά αντικείμενα καθώς και κομμάτια παλιών αντικειμένων .Τα παιδιά έπρεπε να τα  "εξερευνήσουν": να βρουν από ποιό υλικό είναι φτιαγμένα , να μετρήσουν τις διαστάσεις τους, να τα σχεδιάσουν απ' όλες τις πλευρές , να οργανώσουν την φωτογράφιση ( εγώ είμουν ο φωτογράφος , αλλά αυτά έπρεπε να διαλέξουν το φόντο, τις οπτικές γωνίες κλπ) και πάνω απ΄όλα να διατυπώσουν βάσιμες υποθέσεις για τη χρήση τους και την παλαιότητά τους.Δούλεψαν σε ζευγάρια και τα ενθάρρυνα να ψάξουν να βρουν ενήλικες στο σχολείο που πιθανό να γνώριζαν κάτι για το αντικείμενο που ερευνούσαν .Εννοείται ότι είχα δημιουργήσει ένα μυστήριο γύρω από τα αντικείμενα ... τα είχα βρει σε κάποια σκοτεινή αποθήκη , δεν γνώριζα τις απαντήσεις που έπρεπε να βρουν τα παιδιά , έτσι ώστε να κινητοποιηθούν και να φέρουν εις πέρας τη δύσκολη - για την ηλικία τους αποστολή !





 ...... φωτογράφιση επί παραγγελία ... στην προσπάθεια να λύσουν το ¨μυστήριο " του αντικειμένου , τα παιδιά παρατηρούν κάθε λεπτομέρεια !

                                        
 .. αυτές οι τρυπούλες είναι από σαράκι ή χρησιμεύουν να περνάει η κλωστή;





..... ένα από τα αποτελέσματα της παρατήρησης των αντικειμένων ήταν και η ανάδυση ενός ιδιαίτερου σεβασμού , μιας τρυφερότητας , μιας φροντίδας  προς αυτά ...


                                               
 ... τους ζήτησα να χρησιμοποιήσουν όλες τους τις αισθήσεις για να αντιληφθούν το αντικείμενο ..

 

.... τους ζήτησα να ξεχωρίσουν το "ξέρω" από το "νομίζω"...

 .. το λιονταράκι - κλειδαριά ήταν ένα συναρπαστικό αίνιγμα !

 

                                    

               

 .... το αντικείμενο που επρόκειτο να γίνει το πιο διάσημο απ΄όλα  είχε  την επιγραφή "Πίτσος" ....
 ... μεγάλη συγκίνηση προκάλεσε αυτή η βάση λάμπας πετρελαίου : ο Γιάννης και ο Στέφανος δεν είχαν ιδέα τι θα μπορούσε να είναι κι αρχίσαν να μπαίνουν στα γραφεία του σχολείου ρωτώντας , μέχρι που κάποιος τους εξήγησε και γυρίσαν πίσω θριαμβευτές . Το ενδιαφέρον είναι ότι αυτός που τους έλυσε την απορία έτυχε να είναι εγγονός αυτού του πρώτου Πίτσου που ξεκίνησε τον 19ο αιώνα να φτιάχνει σόμπες και λάμπες πετρελαίου κάπου στους Αμπελόκηπους ...Απ΄αυτόν έμαθα την ιστορία της επιχείρησης ..Έφερα την ιστορία αυτή στην τάξη στο επόμενο μάθημα ... και τους είπα πώς , μέσα στο χρόνο, η οικογένεια Πίτσου συνέχισε να παράγει συσκευές πετρελαίου μέχρι την επικράτηση του ηλεκτρικού ρεύματος οπότε  και άρχισαν να φτιάχνουν συσκευές σαν κι αυτές που ίσως έχουν στην κουζίνα τους .Όντως την άλλη μέρα ήρθαν αρκετές αναφορές για κάποια κουζίνα , για κάποιο ψυγείο ή για κάποιο πλυντήριο.Σήκωσε κι ο άλλος Γιάννης το χέρι του για να αναφέρει συγκινημένος και ντροπαλός ότι ο πατέρας του δούλευε στην Πίτσος .Ενθουσιασμός στην τάξη ! Για μένα , οι συνδέσεις αυτές - από τη βάση της λάμπας, στον εγγονό του Πίτσου εκείνου που την έφτιαξε , σ΄εκείνη την μικρή βιοτεχνία του 19ου αιώνα , στους Αμπελοκήπους που τότε ήταν εξοχή, στην κουζίνα του σπιτιού τους , στη δουλειά κάποιου πατέρα , έμοιαζαν να έχουν την αξία μιας αποκάλυψης για τα παιδιά .Μιας πρώτης συνειδητοποίησης της μαγείας της ιστορίας και πώς αυτή μπορεί να αφορά την προσωπική μας ζωή.

                            

.... αλλά τα βάσανα των μικρών  αρχαιολόγων δεν τελειώνουν εδώ ................................................................................


...συνεχίζεται ...

ταξιδεύοντας στο χρόνο : τέχνη και αρχαιολογία στη Β'

Ένα πρόγραμμα που κύλησε στο πλαίσιο του μαθήματος των εικαστικών της Β΄ δημοτικού της Σχολής Χιλλ , τη σχολική χρονιά 2009-2010

                   

 
                                                   
Θέλετε να γίνουμε αρχαιολόγοι;

Η απόκριση των παιδιών ήταν τόσο ενθουσιώδης που  ξεκινήσαμε αμέσως :
…προϋπόθεση για να γίνεις αρχαιολόγος είναι να ξέρεις να ταξιδεύεις στο χρόνο – κι από εκεί έπρεπε ν’ αρχίσουμε .
Πρώτα από μικρά ταξιδάκια …ας πούμε …μπορούμε να πάμε πίσω στο χρόνο 10 λεπτά ;..
Kάποιος το βρίσκει : - ήμουν στο διάλειμμα…περίμενα στην ουρά της καντίνας !.
Πριν από 3 ώρες … άλλος ήταν ακόμα στο κρεβάτι του , άλλος έπλενε τα δόντια του, άλλος περίμενε κιόλας το σχολικό.
Πριν από 7 χρόνια : μόλις είχαν γεννηθεί !
… πριν από 30 χρόνια η μαμά τους  είχε πάνω-κάτω τα χρόνια τους κι έπαιζε με κούκλες…. και πριν από 45 χρόνια γεννιόταν κάποιος μπαμπάς ..

                                 Κάπως έτσι ξεκίνησε μια σειρά από δραστηριότητες που τελικό στόχο θα είχαν να «γίνουμε αρχαιολόγοι» , να σκάψουμε δηλαδή και να βρούμε θησαυρούς από το παρελθόν . Το πρόγραμμα ξεκίνησε το Δεκέμβριο και ολοκληρώθηκε στο τέλος της σχολικής χρονιάς . Το «όραμα» του τελικού «σκαψίματος» ήταν σημαντικό κίνητρο ώστε τα παιδιά να δώσουν όλη τους τη δύναμη και το κέφι στις δραστηριότητες της «προετοιμασίας» - που συχνά ήταν ιδιαίτερα απαιτητικές για την ηλικία τους.

                    1. Η στρωματογραφία της ζωής τους

Για μια πρώτη αναπαράσταση του χρόνου χρησιμοποίησα το μοντέλο της αρχαιολογικής στρωματογραφίας  και  η  χρονική περίοδος που μας απασχόλησε ήταν τα χρόνια της ζωής των παιδιών ( 2002-2010 ).  Συζητήσαμε για τις πηγές της γνώσης του παρελθόντος – φωτογραφίες , αντικείμενα, προσωπικές αναμνήσεις , μαρτυρίες άλλων. Για την ύπαρξη ενός παρελθόντος πριν τη γέννησή τους , για τις προηγούμενες γενιές. Για το μέλλον που μπορεί κανείς μόνο να το επιθυμήσει και να το φανταστεί .Τα παιδιά έφεραν στην τάξη τα τεκμήρια του χρόνου που πέρασε .Κατέγραψαν αναμνήσεις , ζωγράφισαν μελλοντικά συμβάντα. Όλα αναρτήθηκαν στο ταμπλώ της τάξης με τη σειρά που συνέβησαν !

 

...........εκτός απο φωτογραφίες ....έφεραν τα παλιά παπουτσάκια , ρούχα, πιπίλες , παιχνίδια .........

 ......................φαντάστηκαν τη γέννησή τους ......................

 ...... θυμήθηκαν κοιτάζοντας τις παλιές φωτογραφίες ... κουβέντιασαν με τους γονείς τους για το παρελθόν , το δικό τους και της οικογένειας ..................

 ..... οι ζωές των γονιών πριν τη γέννηση των παιδιών ... ναι, κάποτε ήταν κι αυτοί παιδιά ! .......

...........................φαντάστηκαν το μακρυνό παρελθόν...................

     
                                            .....και τους εαυτούς τους στο μέλλον !.......
               

..... συνεχίζεται .....